SKODA: MODEL FOREMAN MA 25 LAT – ZALĄŻKI FILOZOFII SIMPLY CLEVER

Przed ćwierćwieczem w Mladej Boleslavi ruszyła produkcja modelu Forman. Dla Skody był on bardzo ważny – wypełniał bowiem rynkowe zapotrzebowanie na auto kombi.

Bazując na pokazanym światu w roku 1987, przednionapędowym Favoricie, poszerzał jego gamę o odmianę proponującą znacznie więcej przestrzeni bagażowej, przy zachowaniu wszelkich zalet modelu wyjściowego.

---

Zobacz także:

HISTORIA/OLDTIMERS

ROZMAITOŚCI

---

 

Forman był jednym z najbardziej wyczekiwanych modeli – po zakończeniu produkcji Octavii Combi w sezonie 1971, przez dwie dekady brakowało w ofercie marki konstrukcji o przeznaczeniu uniwersalnym, łączącej komfort z istotnymi walorami użytkowymi. Nowy model wpisywał się w okres ustrojowych przemian dokonujących się w Czechosłowacji, skutkujących odrodzeniem indywidualnej działalności gospodarczej i turystyki zagranicznej.

Wytwarzany w Vrchlabí Forman otrzymał wewnętrzne oznaczenie Typ 785 i z technicznego punktu widzenia stał się swego rodzaju światowym unikatem. Wykorzystano w nim bowiem kompletną tylną część nadwozia wersji hatchback (Favorit) – drzwi bagażnika i lampy tylne.

Cały zabieg powiódł się ponadto pod względem estetycznym – proporcje nadwozia były często oceniane nawet wyżej od pojazdu bazowego. Auto oferowało 400-litrowy bagażnik z możliwością powiększenia pojemności bagażowej do 1 340 litrów po złożeniu oparcia i siedziska kanapy tylnej (w wersji LS – także asymetrycznie dzielonej). Gdyby i tego było mało, kanapę tylną można było w łatwy sposób zdemontować.

Ilość pomysłowych rozwiązań wnętrza i przestrzeni bagażowej upoważnia konstrukcję do miana prekursora filozofii ‘Simply Clever’, tak nierozerwalnie związanej dziś z marką.

Model pozycjonowany pomiędzy segmentem B i C, pod względem walorów użytkowych był w stanie zagrozić najbardziej renomowanym konkurentom klasy kompakt. Wkrótce okazało się, że nie ma się również czego wstydzić w dziedzinach trwałości i parametrów eksploatacyjnych – zagraniczne rynki eksportowe przyjęły go bardzo ciepło.

W pierwszej serii samochód oferowano z silnikiem 1.3 OHV w odmianach zasilanych gaźnikiem (58 lub 62 KM) lub jednopunktowym wtryskiem paliwa (54 KM – z katalizatorem) oraz w dwóch alternatywnych poziomach wykończenia – standardowym L oraz podwyższonym LS. Ten drugi zawierał anatomiczne fotele przednie z miękkimi zagłówkami, welurową tapicerkę, obrotomierz, lampy przeciwmgielne i regulator interwału pracy wycieraczek szyby przedniej. W stosunku do modelu Favorit, Forman oferował dodatkowe 35 cm długości wycenione na 35 tysięcy koron ekstra.

W styczniu 1993 roku, pod okiem nowego partnera strategicznego z Wolfsburga, rodzina modeli Favorit/ Forman przeszła szeroko zakrojoną modernizację, skupioną głównie na rozwiązaniach technicznych. Pakiet obejmował 548 zmian – wzmocniono strukturę karoserii, zmodernizowano wnętrze, ulepszono hamulce, poprawiono jakość montażu, wyciszenie nadwozia i jego ochronę antykorozyjną. Pastelowe, przygaszone lakiery zastąpiono nową gamą, opartą na soczystych barwach, a poziomy wyposażenia L/ LS zastąpiono przez LX/ GLX.

Nieustannie ulepszany silnik 1.3 OHV zasilany był układem wtrysku paliwa Bosch Monomotronic, dysponując mocą 54 KM lub 68 KM, wersje gaźnikowe kierowano odtąd jedynie na wybrane rynki eksportowe. Wraz z modernizacją zaprezentowano nowe logo marki, wykorzystywane przez nią aż do roku 2011. Macierzysty zakład modelu – Vrchlabí – kompletował także liczne edycje specjalne (np. Komfort, Excellent, Prima, Marathon i niezliczone edycje …Line), kierowane głównie do odbiorców zagranicznych. Wyposażano je często w okno dachowe, aluminiowe obręcze kół, elektrycznie sterowane szyby drzwi przednich czy też centralny zamek – era ABS-u i poduszek bezpieczeństwa nastała dopiero wraz z następcą, modelem Felicia.

Co ciekawe, prototyp modelu Forman był testowany na ulicach Pragi już w ostatnich tygodniach 1987 roku, zatem jeszcze przed rozpoczęciem regularnych dostaw egzemplarzy Favorit. Następnie wszelki rozgłos o pracach rozwojowych wyciszono na tyle, że premiera pojazdu w 1990 roku stanowiła prawdziwą niespodziankę.

Niewielka seria aut powstała w tym roku trafiła wyłącznie do odbiorców instytucjonalnych, w tym istniejącej do połowy 1991 Veřejnej Bezpečnosti. Ostatnie egzemplarze Formanów zbudowano w 1995 roku, zatem już po oficjalnej prezentacji modelu Felicia hatchback. Łączna produkcja typoszeregu Favorit/ Forman/ Pick-Up przekroczyła 1 mln egzemplarzy – o tym imponującym wyniku przypominała specjalna krótka seria modelu Forman, nazwana Million Edition.

DANE TECHNICZNE ŠKODA FORMAN 135L TYP 785, 1991

* Silnik: rzędowy, czterocylindrowy, czterosuwowy; górnozaworowy OHV, chłodzony cieczą, wał korbowy podparty w trzech punktach, napęd rozrządu za pośrednictwem łańcucha, umieszczony poprzecznie z przodu, napędzający koła przednie;
– pojemność skokowa: 1289 ccm;
– średnica cylindra: 75,5 mm, skok tłoka: 72 mm;
– stopień sprężania: 8,8:1;
– zasilanie: podwójny gaźnik opadowy Pierburg, paliwo ołowiowe bądź bezołowiowe, minimum 90 okt.;
– moc maksymalna: 58 KM przy 5000 obr./min.;
– maksymalny moment obrotowy: 94 Nm przy 3000 obr./min.;
– instalacja zapłonowa: o napięciu 12V, zapłon bezstykowy, elektroniczny PAL, alternator 55A;
– układ smarowania: ciśnieniowy, filtr pełnoprzepływowy;
– skrzynia przekładniowa: pięciostopniowa, manualna, w pełni zsynchronizowana
– prędkość maksymalna: 140 km/h;
– średnie zużycie paliwa: 5,8 l (90 km/h), 7,9 l (120 km/h), 9 l (miasto);
– napęd: koła przednie, skrócone względem Favorit przełożenie przekładni głównej 4,167.

* Nadwozie: samonośne, całkowicie stalowe, pięciodrzwiowe typu kombi, pięciomiejscowe

* Podwozie: nośna płyta podłogowa

* Zawieszenie: koła przednie – trójkątne wahacze, kolumny McPherson, amortyzatory hydrauliczne; tylne – podatna belka wleczona, sprężymy śrubowe, amortyzatory hydrauliczne.

* Układ hamulcowy: hydrauliczny, wspomagany, dwuobwodowy, hamulce tarczowe 236 mm osi przedniej i bębnowe 200 mm osi tylnej.

* Układ kierowniczy: przekładnia zębatkowa, bezpieczna kolumna kierownicy.

* Ogumienie: 165/70R13, obręcze stalowe.

* Wymiary
– długość 4215 mm, szerokość 1620 mm, wysokość 1425 mm;
– rozstaw osi: 2450 mm;
– rozstaw kół: 1400 mm – przednich i 1385 mm – tylnych;
– masa własna: 890 kg;
– pojemność zbiornika paliwa: 47 l.

* Ilość zbudowanych egzemplarzy: 219 254 egzemplarzy, w tym około 250 sztuk jeszcze w roku 1990.

* Ciekawostka: praktycznie do ukończenia projektu 785 opowiadano się za wykorzystaniem dlań handlowej nazwy Turist; taką nazwę nosiły nawet samochody oficjalnie zaprezentowane dziennikarzom; podobne zawirowania dotyczyły modelu Favorit – na pewnym etapie projektu największe szanse miała nazwa Laura, na szczęście wygrało zgrabne przywołanie historii marki.

Tomasz Orlik (Automobilista)
Fot.: archiwum Škoda