RENAULT: HISTORIA – 75. URODZINY JUVAQUATRE

7 października 2012 roku mija 75 lat od rozpoczęcia seryjnej produkcji Renault Juvaquatre. W ciągu 23 lat auto produkowano w wielu odmianach nadwozia i eksportowano do ponad 70 krajów świata.

Po globalnym kryzysie 1929 roku i kilku trudnych latach nastąpiło ożywienie na rynku motoryzacyjnym Europy. Wiele firm podejmowało próby zbudowania popularnego samochodu, dostępnego dla przeciętnego obywatela. W większości krajów Starego Kontynentu obowiązywały rygorystyczne przepisy podatkowe, uderzające zwłaszcza we właścicieli samochodów o dużej pojemności skokowej silnika. We Francji największą popularnością cieszyły się samochody do 6 koni podatkowych (6 CV), co w praktyce oznaczało samochody do ok. 1100 cm3 pojemności i mocy do 25 KM.

Od zakończenia produkcji modelu NN w grudniu 1929 roku koncern z Billancourt nie posiadał w swojej ofercie żadnego samochodu w klasie 6 CV. W latach 1934-1938 najbardziej popularnym modelem było Renault Celtaquatre 1.5/30 KM, we Francji opodatkowane jako 8 CV.

W 1935 roku Louis Renault zalecił rozpoczęcie prac nad popularnym samochodem w klasie 6 CV. Źródłem napędu auta był 4-cylindrowy rzędowy chłodzony cieczą silnik Type 488 o pojemności 1003 cm3 i mocy 23 KM. Dwudrzwiowe, czteroosobowe nadwozie o długości 3,72 m miało linię o eleganckiej i wyważonej stylistyce, typowej dla wyższych klas. Reflektory harmonijnie wkomponowano w opływową maskę silnika. Innowacją było zastosowanie po raz pierwszy przez Renault samonośnego nadwozia oraz niezależnego zawieszenia kół przednich w postaci poprzecznego resoru piórowego. Z tyłu zastosowano sztywną oś z resorami piórowymi.

Napęd na tylne koła był przenoszony za pomocą manualnej, 3-biegowej skrzyni i suchego sprzęgła. Początkowo montowano mechaniczny układ hamulcowy sterowany linką. Masa pojazdu wynosiła 750 kg, prędkość maksymalna – 100 km/h. Według informacji podawanych w prasie motoryzacyjnej średnie zużycie paliwa wynosiło ok. 7 l/100 km.

Początkowo nowe Renault miało otrzymać nazwę Junior. Zarząd firmy chciał, aby po raz pierwszy nabywcami byli także odbiorcy poniżej 40 roku życia. Ostatecznie Renault AEB1 otrzymało jednak handlową nazwę Juvaquatre. „Juva” pochodziło od łacińskiego słowa „juventus” – młodość, „quatre” (franc. „cztery”) oznaczało ilość cylindrów silnika. W latach 30. analogiczny system nazw przyjęto dla Primaquatre, Nervaquatre, Celtaquatre i innych osobowych modeli Renault.

18 lutego 1937 roku auto przeszło procedurę homologacyjną. 9 czerwca z hal montażowych w Billancourt wyjechało 12 egzemplarzy przedseryjnych, a regularna produkcja Renault Juvaquatre rozpoczęła się pod koniec września; 7 października 1937 roku odbyła się oficjalna prezentacja podczas Salon de l’Auto w Paryżu. W dniach 29-31 marca 1938 roku na torze wyścigowym Linas – Montlhéry Juavaquatre pokonało dystans 5391 kilometrów ze średnią prędkością 107,8 km/h.

Wiosną 1938 roku wprowadzono Juvaquatre AEB2. Reklamowane w prasie jako „pojazd dla młodych” kosztowało 20900 franków i zyskało duże uznanie klientów we Francji i całej Europie. Poza Billancourt, w systemie CKD montowano je także w belgijskim Haren. 1253 auta z kierownicą z prawej strony montowano w systemie CKD w londyńskim Acton. Na rynku brytyjskim nosiły one nazwę Renault Eight i od pierwowzoru różniły się szeregiem detali.

W połowie 1938 roku pierwsze egzemplarze Juvaquatre trafiły także do Polski. Podstawowa wersja kosztowała 4900 złotych i była jednym z najtańszych aut na rynku. Największy salon generalnego importera Renault – firmy Wojciech Krzeczkowski i S-ka mieścił się przy placu Dąbrowskiego 8 w Warszawie. Przy ul. Czerniakowskiej 199 zorganizowano także stację obsługi i sklep z częściami. Szacuje się, że polscy klienci nabyli co najmniej kilkadziesiąt egzemplarzy Juvaquatre. Firma Fablok S.A. z Chrzanowa podpisała z przedstawicielami Renault umowę na montaż osobowych i ciężarowych samochodów tej marki w Polsce. Wśród nich był również model Juvaquatre, który miał szansę osiągnąć rynkowy sukces. Produkcję rozpoczęto latem 1939 roku, niestety wybuch wojny przerwał obiecującą współpracę.

Renault Juvaquatre było oferowane w wielu odmianach nadwoziowych. Wiosną 1938 roku francuskie Ministerstwo Poczty i Telegrafów zamówiło 80 egzemplarzy Juvaquatre z nadwoziem furgon o ładowności 250-300 kg. 15 września 1938 roku debiutowała wersja Fourgonette (AGZ1). Produkcję modelu oznaczonego fabrycznym kodem AHG kontynuowano po 1945 roku. W grudniu 1938 roku firma karoseryjna S.A.P.R.A.R. z Paryża montowała pierwsze egzemplarze kabrioletu (Decapotable). Przeróbka nadwozia trwała ok. 10 dni i wymagała dopłaty 3 500 franków.

Szacuje się, że wyprodukowano 662 egzemplarze Juvaquatre Decapotable w trzech odmianach różniących się sposobem składania, ewentualnie zwijania tekstylnego dachu. 6 kwietnia 1939 roku do gamy Juvaquatre dołączyła 4-drzwiowa limuzyna Berline (AEB3). Na jej bazie zbudowano ok. 10 egzemplarzy kabrioletów. Już po zakończeniu wojny wyprodukowano 21 aut z otwartym nadwoziem na zamówienie klientów z Belgii, Szwajcarii i Wielkiej Brytanii.

Wiosną 1939 roku zmodernizowano kokpit. W tym czasie do gamy modelowej dołączyła dwuosobowa wersja coupe. Do końca roku wyprodukowano ok. 30 takich aut. W kwietniu 1941 roku w Billancourt zbudowano co najmniej 2 egzemplarze coupe Juvastella (BFK3) z luksusowym wyposażeniem, m.in. skórzaną tapicerką. Pojedyncze wozy budowano jeszcze w 1947 roku, kilka z nich pochodzi z belgijskiej montowni w Haren i wyróżnia się owalną plakietką z literą „B” przynitowaną do tylnego zderzaka. Renault Juvaquatre coupe to bez wątpienia jedna z najbardziej unikalnych wersji: łącznie wyprodukowano tylko 82 egzemplarze. W 1939 roku Renault zaprezentowało wersję kombi Break o ładowności 300 kg.

Wybuch wojny zahamował produkcję cywilnych samochodów Renault. Jeszcze 4 grudnia 1939 roku wprowadzono ważną innowację: hydrauliczny układ hamulcowy Lockheed. 16 lutego 1940 roku z taśmy w Billancourt zjechał ostatni z 22628 egzemplarzy podstawowej wersji AEB2 z 2-drzwiową karoserią. 14 grudnia 1945 roku wznowiono produkcję Juvaquatre z nadwoziem Berline (BFK4) oraz użytkowych odmian: Fourgonette AHG2, kombi Break oraz van Commerciale 300 kg.

W latach 1946-1948 firmy nadwoziowe Aerazur i Driguet wyprodukowały 299 egzemplarzy lekkiej ciężarówki Renault 212 E1 na podzespołach Juvaquatre. W tym czasie paryska firma karoseryjna Garage Escoffier zbudowała kilka egzemplarzy „taksówki przyszłości” Type 205E z aerodynamicznym nadwoziem.

5 listopada 1948 roku zakończono produkcję czterodrzwiowego Juvaquatre, jednak wznowiono ją jeszcze 10 lipca 1951 roku na kilka miesięcy. Łącznie zbudowano 42 661 egzemplarzy Juvaquatre Berline.

W historii Juvaquatre jest także polski epizod. Po wojnie upaństwowiony koncern Renault próbował zorganizować przedstawicielstwa handlowe w kilku krajach komunistycznych, m.in. w Polsce. Na Międzynarodowych Targach Poznańskich w czerwcu 1948 roku firma z Billancourt zaprezentowała szeroką gamę pojazdów, od Juvaquatre w wersji Berline i Commerciale 300 kg aż po ciężarówki i autobusy. Rok później bierutowski reżim wypełniający polecenia z Kremla zablokował wszelkie kontakty handlowe z krajami kapitalistycznymi. W połowie lat 50. polskie Ministerstwo Łączności zamówiło partię kilkudziesięciu Renault Fourgonette AHG2 do obsługi placówek pocztowych i dla Państwowego Przedsiębiorstwa Kolportażu „Ruch”. Ze względu na brak dewiz transakcję rozliczano w barterze za węgiel kamienny i inne surowce z polskich kopalń. W latach 1946-1948 niewielką liczbę Juvaquatre zamówiły również inne kraje komunistyczne – Czechosłowacja oraz Węgry.

Wiele użytkowych Juvaquatre eksportowano na rynki Afryki, Australii i Azji. Około 100 aut wysłano do USA. W wersjach przeznaczonych do krajów o tropikalnym lub pustynnym klimacie stosowano mokre (wypełnione olejem) filtry powietrza, wzmocnione zawieszenie, specjalne ogumienie oraz przewiewną tapicerkę z lekkich tkanin. Mimo archaicznego wyglądu i niewielkiej ładowności (300 kg), użytkowe odmiany nadal cieszyły się niesłabnącą popularnością. Sklepikarze, farmerzy i rzemieślnicy w kilkudziesięciu krajach świata wysoko cenili prostą i niezawodną konstrukcję oraz dużą przestrzeń ładunkową. Renault Juvaquatre zamawiała także francuska policja, żandarmeria oraz wiele instytucji. U schyłku lat 40. wprowadzono szereg drobnych modyfikacji, m.in. tablicę przyrządów z Renault 4 CV.

Kilkanaście lat po debiucie liczba zamówień stale rosła. W 1951 roku do klientów trafiło 15 217 aut. Wówczas montaż nadwozi zlecono firmie Chausson z Gennevilliers. Później użytkowe odmiany Juvaquatre budowano także w nowym zakładzie we Flins oraz w Haren (Belgia) i Londynie – Acton (Wielka Brytania). W latach 1945-1953 zbudowano 98 597 egzemplarzy Juvaquatre Type AHG2 i R 2100 w kilku odmianach, z których najpopularniejszą była Fourgonette 300 kg.

Dużym powodzeniem cieszyła się także skromnie wyposażona wersja Fourgonette Service. 26 lutego 1953 roku zadebiutowało Juvaquatre R 2100. Nowością był 4-cylindrowy silnik Type 662-3 (21 KM) z Renault 4 CV. Prędkość maksymalna wzrosła z 81 km/h do 95 km/h. Z zewnątrz auto wyróżniało się kierunkowskazami migowymi zamiast dotychczas stosowanych ramieniowych. W ciągu 3 lat wyprodukowano łącznie ponad 32 tys. egzemplarzy Ostatnie z wcieleń nieśmiertelnego „Juva”, jak potocznie nazywano auto, nosiło oznaczenie fabryczne Type R 2101, lecz jest lepiej znane pod nazwą Renault Dauphinoise.

Jego produkcja rozpoczęła się 27 lutego 1956 roku we Flins. Silnik 670-7 „Ventoux” miał pojemność 845 cm3 i moc 26 KM. Jednostka pochodziła z nowego modelu Dauphine. Poza Francją i Belgią Renault podjęło montaż aut R 2100 w firmie Ilin Industries Ltd. w Hajfie (Izrael). Niewielką liczbę zbudowano także w Indiach oraz Indonezji.

24 lutego 1960 roku zakończono produkcję wersji Break, a 12 października tego samego roku Flins opuściło ostatnie z partii 55 aut zamówionych przez francuską pocztę. W ciągu 23 lat zbudowano łącznie 251 010 egzemplarzy Renault Juvaquatre we wszystkich wersjach nadwoziowych.

Kalendarium Renault Juvaquatre (1937-1960)
1937 r. – debiut dwudrzwiowej wersji AEB1;
1938 r. – wprowadzenie odmiany dostawczej i budowanego w niewielkich ilościach kabrioletu Decapotable;
1939 r. – prezentacja 4-drzwiowej Berline i coupe;
1940 r. – wycofanie z oferty 2-drzwiowej wersji AEB2;
1945 r. – wznowienie produkcji po wojnie;
1948 r. – koniec montażu Berline;
1953 r. – użytkowe Juvaquatre R 2100;
1956 r. – Renault Dauphinoise zastępuje R 2100;
1960 r. – zakończenie produkcji Renault R 2101 Dauphinoise.